Podjęcie zatrudnienia w opiece nad osobami starszymi i chorymi wiąże się ze spełnieniem szeregu wymagań. Oprócz kwalifikacji i umiejętności czysto fachowych jak doświadczenie w branży, posiadane referencje, ukończone kursy i zdobyte certyfikaty, a przy delegowaniu za granicę także znajomość języków obcych, dużą rolę odgrywają tzw. kompetencje miękkie, wśród których nadrzędne są predyspozycje charakterologiczne i psychologiczne. Jak w każdym zawodzie istnieje pewien katalog cech mile widzianych i niepożądanych. Zaczniemy od któtkiego omówienia tych pierwszych.
Solidność, sumienność
Każde z powierzonych opiekunowi/opiekunce zadań powinno być wykonane dokładnie i starannie . Nie można dopuścić do sytuacji, w której osoba podopieczna będzie zaniedbana, niedożywiona, nie zostaną jej podane lekarstwa, a w bezpośrednim otoczeniu zapanuje brud i bałagan.
Cierpliwość, zrównoważenie, empatia
Osoby starsze, a przy tym często schorowane, potrafią być czasem przykre, opryskliwe, a nawet agresywne. Trzeba mieć tego świadomość, okazywać im współczucie, ciepło i serdeczność. Nie wolno ulegać emocjom, pozwalać wyprowadzić się z równowagi ani tym bardziej przyjmować niemiłych słów osobiście do siebie. Należy pogodzić empatię z asertywnością i cierpliwością.
Konsekwencja w działaniu, asertywność
Należy przestrzegać ustalonego harmonogramu dnia i mobilizować podopiecznego do współpracy, nawet gdy stawia opór. To samo dotyczy także ustaleń z rodziną seniora, np. w kwestii egzekwowania czasu wolnego. Nie można pozwolić "wejść sobie na głowę". Niemcy mają nieco inną mentalność niż Polacy – podczas gdy my stawiamy na skromość i nieśmiałość, za naszą zachodnią granicą liczy się zdecydowanie i samoświadomość.
Zaradność, spostrzegawczość
Od dobrego opiekuna/opiekunki można oczekiwać, iż poradzi sobie niemalże w każdej sytuacji z podopiecznym. Należy przewidywać możliwy rozwój wypadków i rejestrować wszelkie zmiany w wyglądzie, stanie zdrowia i zachowaniu osoby starszej. Nawet na pozór nieistotne szczegóły mogą mieć duże znaczenie.
Szczerość, otwartość, komunikatywna postawa, łatwość nawiązywania kontaktów
Osoba opiekująca się ludźmi starszymi powinna być w pełni szczera wobec podopiecznych i ich rodzin. Nie wolno zatajać żadnych informacji, zwłaszcza na temat stanu zdrowia swojego tudzież osoby starszej. Łatwość nawiązywania kontaktów pomaga natomiast nie tylko w wyżej wspomnianych relacjach, ale także w sytuacjach dnia codziennego, jak choćby odnalezienie się w nowym miejscu czy też poznawanie nowych ludzi.
Sympatia, wesołe usposobienie, uprzejmość
Pogoda ducha opiekuna/opiekunki przenosi się także na podopiecznych i ich najbliższych. Pozwala ona chociaż na moment zapomnieć o problemach i ograniczeniach podeszłego wieku, a co za tym idzie o nieuchronnie zbliżającym się kresie życia. Poczucie humoru pomaga rozładować wiele napiętych i stresujących sytuacji. Grzecznością i taktem można natomiast sporo osiągnąć, pozostawić po sobie dobre wrażenie, zdobyć pozytywne referencje i szansę powrotu do danego podopiecznego. Najlepsi opiekunowie/opiekunki wielokrotnie powracają do tych samych rodzin. Współpraca trwa nierzadko wiele lat, a jedynym powodem jej zakończenia bywa niestety tylko gwałtowne pogorszenie się stanu zdrowia lub zgon osoby starszej.
Mobilność, aktywność
Dodatkowym, docenianym atutem jest posiadanie prawa jazdy, by móc swobodnie poruszać się po okolicy i zwieźć podopiecznego np. do lekarza, kościoła, rodziny czy znajomych. Na plus działa także chęć posługowania się rowerem, chociażby w celu zrobienia drobnych zakupów. Aktywność opiekuna/opiekunki powinna szczególnie ujawniać się w przypadku chodzących i aktywnych seniorów (wspólne spacery, gry planszowe itp.).
Kreatywność
Zatrudnienie przy opiece to nie tylko odtwórcze, powtarzalne czynności związane z higieną, pielęgnacją i dbaniem o otoczenie osoby starszej. Potrzebna jest także doza kreatywności i inicjatywy własnej, która może się przejawiać np. w organizacji czasu wolnego podopiecznego. Wiele opiekunek i opiekunów podbija serca niemieckich rodzin poprzez dodatkowe działania takie jak przygotowywanie wypieków czy specjałów polskiej kuchni, prace plastyczne, rękodzieło, wyszywanki, haftowanie, dekoracje kwiatowe, itd. W dużej mierze niweluje to uprzedzenia na tle narodowościowym i pozwala na pokonywanie stereotypów. Polacy coraz częściej są chwaleni za granicą i uchodzą za ludzi pracowitych, serdecznych, uczuciowych i dobrze zorganizowanych.
Oprócz wyżej opisanych cech pożądanych istnieją także takie, które nie są mile widziane u potencjalnych pracowników/zleceniobiorców. Dotyczny to nie tylko branży opiekuńczo-pielęgnacyjnej, ale i każdej innej.
Nerwowość, wybuchowość
Osoba, która ponosi odpowiedzialność za dugiego człowieka – zwłaszcza starszego, wymagającego szczegolnej troski – powinna w każdej zaistniałej sytuacji zachować spokój i kontrolować swoje emocje. W żadnym wypadku nie należy wykonywać gwałtownych ruchów, wpadać w panikę, krzyczeć czy wybuchać płaczem. W przeciwnym razie łatwo stracić dobrą opinię w oczach podopiecznego, jego rodziny, a w konsekwencji także pracodawcy/usługodawcy.
Obojętność
Opiekun (-ka) nie powinien podchodzić do swoich obowiązków obojętnie, lecz angażować się w ich wypełnianie i robić to z przyjemnością i oddaniem. Podopiecznego powinien traktować jak kogoś bliskiego, jak członka rodziny (np. jak własną babcię czy ciocię). Na pewno zostanie to docenione i znajdzie odzwierciedlenie w dobrych referencjach. W żadnym razie nie może natomiast dojść do sytuacji, gdzie opiekun(-ka) będzie przeznaczać więcej czasu na swoje przyjemności, uciekać od obowiązków, a wyjazd traktować jedynie jako urlop na koszt agencji i klienta.
Roszczeniowość, konfliktowość, arogancja
Nikt nie lubi pracować z osobami, które są przesadnie wymagające, mają zbyt wygórowane oczekiwania i zachowują się tak, jakby robiły komuś łaskę, że w ogóle wykonują swoje obowiązki. Równie negatywną cechą jest skłonność do zbędnych dyskusji, niewykonywanie próśb i poleceń czy chęć postawienia na swoim za wszelką cenę. Taki człowiek w żadnym miejscu pracy nie zagrzeje długo miejsca. Zawsze należy okazywać szacunek wobec firmy, jej pracowników i rodziny, która przyjmuje opiekuna/opiekunkę pod swój dach.
Konformizm
Obok zbytniej pewności siebie niewskazany jest także nadmierny konformizm. Należy ustalić od razu po przyjeździe kwestie organizacyjne i związane z czasem wolnym. Zdarza się, że klient widząc u opiekuna/opiekunki brak stanowczości, obciąża go/ją nadmiarem obowiązków, nie przyznaje czasu wolnego i wykorzystuje ludzką dobroć i uległość. Wskazany jest zatem zdrowy dystans i zachowanie właściwej równowagi pomiędzy uprzejmością a asertwnością.
